رویداد ملی صنایع خلاق در روزهای ۱۴ و ۱۵ آبان‌ماه، با حضور جمعی از مدیران دولتی، فعالان بخش خصوصی و متخصصان حوزه فرهنگ و فناوری، در سالن همایش‌های بین‌المللی رایزن برگزار شد. این رویداد به همت موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر با هدف گفت‌وگو، هم‌افزایی و تبیین مسیرهای جدید توسعه در زیست‌بوم خلاق کشور برگزار شد و طی دو روز، هشت پنل تخصصی به بررسی ابعاد مختلف این اکوسیستم پرداخت.
در آیین گشایش، سیدصادق پژمان، مدیرعامل موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، با تاکید بر لزوم بازتعریف نقش دولت در حمایت از صنایع خلاق گفت: «اگر قرار است این حوزه رشد کند، دولت باید از تصدی‌گری فاصله بگیرد و به تسهیل‌گری روی آورد. نهادهای دولتی باید بیشتر شنونده و پشتیبان باشند تا تصمیم‌گیرنده نهایی.» پژمان محور اصلی این تحول را در پیوند میان خلاقیت، فناوری و سرمایه اجتماعی دانست و افزود که زیرساخت فرهنگی، شرط لازم برای شکل‌گیری اقتصاد خلاق است.
روز نخست: از سرمایه‌گذاری تا حکمرانی فرهنگی
در نخستین روز رویداد، پنل‌ها با محوریت مسائل درونی اکوسیستم خلاق و نقش دولت در توسعه این حوزه برگزار شد.
در پنل اول با عنوان «معنای واقعی خلاقیت و ارتباط آن با صنعت در ایران»، سخنرانان بر ضرورت بازتعریف مفهوم خلاقیت در بستر صنعتی تأکید کردند. در این نشست، فعالان حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی مانند صدار شریعتمداری و ماکان مهرپویا با اشاره به ظرفیت‌های مغفول ایران در ترکیب هنر، مهارت و فناوری، خلاقیت را نه یک استعداد ذاتی بلکه نوعی فرآیند قابل یادگیری دانستند که باید در بستر اقتصادی نهادینه شود.
در ادامه، پنل دوم با موضوع «رابطه صنایع خلاق با تأمین مالی» برگزار شد.
در این بخش،مهدی مومنی مدیرعامل ازکی با اشاره به نبود ابزارهای مالی کارآمد برای کسب‌وکارهای خلاق گفت: «سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق نیازمند ابزارهای نوآورانه است. در حال حاضر، قوانین مالکیت معنوی و زیرساخت‌های نرم‌افزاری ما پاسخگوی نیاز این فضا نیستند و باید با کمک فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین، مسیر شفاف‌تری برای سرمایه‌گذاری شکل بگیرد.»
مصطفی اکوان نیز با اشاره به تجربه خود در صندوق سپهر گفت: «در دنیا چهار مدل اصلی تامین مالی جمعی وجود دارد، اما در ایران تنها یکی از آن‌ها فعال است. متأسفانه در صنایع خلاق متولی مشخصی نداریم که بتواند ساختارهای تامین مالی را طراحی و هدایت کند.»
او تأکید کرد که هدف، اتصال سرمایه‌گذاران به شبکه‌های توزیع و حمایت‌گر است، نه صرفاً جلب سود مالی. به گفته وی، ابزارهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر باید برای ساختار فرهنگی ایران بومی‌سازی شوند تا صنایع خلاق بتوانند در مقیاس ملی رشد کنند.
در پنل سوم با تمرکز بر صادرات خلاقانه علی محمد شریعتی، فعال صنعت زعفران، با تأکید بر «هویت ایرانی در بازاریابی جهانی» گفت: «نگاه تجاری مبتنی بر تاریخ و جغرافیا می‌تواند راهبرد اصلی در توسعه صنایع خلاق باشد. برند ایرانی باید بر پایه هویت خود به جهان معرفی شود.»
در ادامه، آرش حیدریان، مدیرعامل برند «زیین» و فعال حوزه صنایع دستی، بر اهمیت «داستان‌پردازی محصول» تأکید کرد و افزود: «در بازار رقابتی امروز، محصول بدون قصه محکوم به فراموشی است. مفهوم‌سازی و روایت بخشی از ارزش برند است.»
محمدحسین حبیب‌نژاد رئیس گروه صنایع خلاق وزارت صنعت نیز با اشاره به آمار ۶۰۰ میلیون دلاری صادرات صنایع خلاق ایران اشاره کرد و نبود هماهنگی بین دستگاه‌ها را مانع اصلی رشد دانست.
امیر مسعود استاد حسین، فعال حوزه اسباب‌بازی، نیز با اشاره به ظرفیت‌های بالای تولید داخلی گفت: «در حال حاضر تنها ۲۵ تا ۴۰ درصد مصرف اسباب‌بازی ایران، تولید داخلی است. تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی در ترکیه و روسیه نشان می‌دهد بخش خصوصی می‌تواند بدون اتکای صرف به دولت، مسیر خود را بسازد.»
در پنل چهارم با عنوان «منابع انسانی در صنایع خلاق»، سخنرانان بر محوریت انسان در توسعه این حوزه تأکید کردند.
محمد حاجی میرزایی مدیرعامل بنیاد بازی‌های یارانه‌ای با اشاره به رشد سریع صنعت بازی‌سازی گفت: «امروز بازی‌سازی از هر زمان دیگری در دسترس‌تر است، اما خلاقیت در بازی‌های استودیویی ما کمتر دیده می‌شود، چون سرمایه‌گذاران درک دقیقی از بازی ندارند.»
سید امیرحسین چاوشی معاونت هوش مصنوعی شرکت نشر الکترونیک ایران به وجه تمایز هوش مصنوعی و هوش طبیعی اشاره کرد و خلاقیت را مهم‌ترین عنصر متمایزکننده این دو دانست. او تاکید کرد که هوش مصنوعی قرار است جای افراد متوسط را بگیرد و تنها راه گریز از آن تقویت خلاقیت سازمانی و فردی است.
فاطمه منصوری معاون پژوهش و برنامه‌ریزی و سنجش مهارت سازمان فنی و حرفه‌ای کشور نیز بر ضرورت به‌روزرسانی استانداردهای مشاغل تاکید کرد.
در ادامه این پنل، سخنرانان به لزوم همکاری میان نسل‌های مختلف و درک ویژگی‌های نسل Z در محیط کار اشاره کردند.
روز نخست با پنل پنجم درباره «قانون‌گذاری برای رشد و نوآوری» به پایان رسید.
پرویز کرمی مدیرعامل مرکز نوآوری همیار دانش بنیان در این نشست، با اشاره به ظرفیت ۲۷۰۰ میلیارد دلاری گردش مالی صنایع خلاق در جهان گفت: «ایران تنها یک درصد جمعیت جهان و دو درصد تولید علم را در اختیار دارد؛ اما تا زمانی که چارچوب قانونی مشخصی برای حمایت از صنایع خلاق نداشته باشیم، رشد واقعی اتفاق نخواهد افتاد.»
سیدصادق پژمان نیز در این پنل، بر ضرورت احیای منابع مالی و ایجاد درک مشترک از مفهوم «صنایع خلاق» تأکید کرد و گفت: «آینده این حوزه وابسته به حفظ و حمایت از متخصصان داخلی است. باید زمینه را برای ماندن و خلق در داخل کشور فراهم کنیم.»
علی شیرین‌زاد با اشاره به ظرفیت‌های نمادین کشور از جمله برج میلاد و برج آزادی، خواستار بهره‌گیری از میراث فرهنگی به‌عنوان سرمایه خلاق ملی شد و تکیه کردن بر ظرفیت‌های داخلی را عنصری مهم برای پیشرفت صنایع دانست.
رضا مستمع نماینده مرکز پژوهش‌های مجلس، نیز «مظلومیت صنایع خلاق را ریشه‌دار در مظلومیت فرهنگ» دانست و افزود: «کلید حل بسیاری از مشکلات در مالکیت فکری است. باید نظام مالکیت معنوی را به رسمیت بشناسیم تا از تولیدکنندگان فرهنگی در برابر کپی‌کاری حمایت شود.»
روز دوم: فناوری، هویت و نوآوری اجتماعی
دومین روز این رویداد، تمرکز خود را بر پیوند میان فرهنگ و فناوری گذاشت.
در پنل نخست با عنوان «نقش فناوری‌های نوین در صنایع خلاق»، چهره‌هایی چون مصطفی اکرمی، هادی شریفی (مدیرعامل تپسل)، مصطفی کیوانیان، حسن میثمی از وزارت ارتباطات و مصطفی فاطمی (مدیرعامل میلی‌گلد) به بحث پرداختند.
میثمی با اشاره به خطر «بی‌هویتی فرهنگی» در صورت توسعه نادرست فناوری گفت: «اگر الگوریتم با زبان فرهنگی ایران همسو نباشد، هوش مصنوعی به جای توانمندسازی، موجب بی‌هویتی می‌شود.»
در مقابل، فاطمی از تجربه خود در پیوند طلا، هنر و فناوری گفت: «باید به پلتفرم‌های دیجیتال به‌عنوان ابزار خلق ارزش فرهنگی نگاه کنیم، نه فقط ابزار فروش.»
در پنل دوم با عنوان «هنر الگوریتمی و تعاملی؛ قدرت‌بخشی به هویت ملی از طریق نوآوری دیجیتال»، حسین محسنی (مدیرعامل آرتیشن)، مهدی شوندی، فواد نجم‌الدین و امیرحسین روشن‌ضمیر درباره نقش هنر دیجیتال در تقویت هویت ملی سخن گفتند.
محسنی تأکید کرد: «هنر دیجیتال زمانی معنا دارد که مخاطب از تماشاگر به مشارکت‌کننده تبدیل شود.»
نجم‌الدین نیز افزود: «در عصر داده، هویت ملی دیگر در رسانه‌های رسمی شکل نمی‌گیرد بلکه در تعامل انسان و الگوریتم متولد می‌شود.»
در پنل پایانی با عنوان «نوآوری اجتماعی؛ راه‌حل‌های خلاقانه برای تأثیر در جامعه»، سخنرانانی چون حامد بیدی، محمدمهدی جعفری، محمدمحسن دوباشی و مهدی جعفرنژاد از تجربه‌های میدانی خود گفتند.
جعفری با اشاره به شکست دولت و بازار در حل مسائل اجتماعی گفت: «جایی که هیچ‌کدام از این دو موفق نیستند، نوآور اجتماعی وارد می‌شود. راه‌حل در بازگرداندن سهم مردم است.»
بیدی نیز تأکید کرد: «جامعه مدنی زیر فشار بزرگ شدن دولت له شده است. اگر سیاست‌گذار فقط ناظر باشد، نه متولی، جامعه می‌تواند نفس بکشد.»
دوباشی و جعفرنژاد نیز از نقش بخش خصوصی و مشارکت مردم در ایجاد تغییر اجتماعی سخن گفتند.
در مجموع، محورهای اصلی رویداد شامل حکمرانی هوشمند، سرمایه انسانی، توسعه بازار، فناوری‌های نوین، هویت ملی و نوآوری اجتماعی بودند و در گفت‌وگوهای این دو روز، یک گزاره بارها تکرار شد: صنایع خلاق در ایران دیگر صرفاً حوزه‌ای فرهنگی نیستند، بلکه در نقطه تلاقی اقتصاد، فناوری و اجتماع ایستاده‌اند.
نوشته روایتی دو روزه از «رویداد ملی صنایع خلاق» اولین بار در شنبه مگ. پدیدار شد.
آخرین دیدگاه‌ها