معرفی انواع دسته بندی های ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال آینده نظام مالی جهان را می‌سازند

معرفی انواع دسته بندی های ارز دیجیتال مستلزم این است که ابتدا به این پرسش پاسخ دهیم که اصولا ارز دیجیتال چیست؟ در چه بستری کاربرد دارد و مزایا و معایب آن چه مواردی را در بر می‌گیرد.

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی چیست؟ 

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی که اغلب با نام «کریپتو» شناخته می‌شود، شکل دیجیتال یا مجازی پول‌های رایج است که از رمزنگاری برای امنیت استفاده می‌کند. برخلاف ارزهای سنتی صادرشده توسط بانک‌های مرکزی، ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند و بر بستر شبکه‌ای به نام بلاک‌چین عمل می‌کنند. 

بلاک چین یک دفتر کل عمومی توزیع شده است که تمام تراکنش ‌های تایید شده در آن ثبت می‌شوند. این فناوری امکان انتقال امن مالکیت را فراهم می‌کند و از انجام هزینه‌های مضاعف جلوگیری می‌کند. تراکنش‌ها توسط گره‌های شبکه ای از طریق رمزنگاری تأیید شده و در یک دفتر کل توزیع شده عمومی ثبت می‌شوند. 

اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال بیت کوین است که در سال ۲۰۰۹ معرفی شد. در حقیقت برای توضیح انواع دسته بندی های ارز دیجیتال در گام نخست باید به سراغ بیت کوین رفت. از سال ۲۰۰۹، ارزهای دیجیتال دیگری مثل اتریوم و لایتکوین نیز وارد بازار شدند. رمزارزها در کیف پول دیجیتال ذخیره می‌شوند. از این ارزهای دیجیتال می‌توان برای انواع تراکنش‌های آنلاین، از خرید کالا و خدمات گرفته تا سرمایه‌گذاری استفاده کرد. 

همه این تغییر و تحولاتی که در عرصه پول و مبادلات مالی دیده می‌شود، نشان می‌دهد که مردم جهان رفته رفته به انواع دیگری از پول عادت می‌کنند. چون این نوع پول‌های مجازی که صرفا در دنیای آنلاین هویت دارند، به بخشی از دارایی‌های مردم تبدیل شده‌اند.  

دسته بندی کلی ارزهای دیجیتال بر اساس مفهوم 

کوین چیست؟

کوین یا انواع کوین‌ها از جمله اصطلاحات دنیای ارزهای دیجیتالی هستند. در واقع به ارزهای دیجیتالی چون بیت کوین، اتریوم و… که بلاکچین اختصاصی خود را دارند، یک کوین گفته می‌شود. به همین دلیل وقتی از یک ارز دیجیتال یا رمز ارز صحبت می‌کنیم، این امکان وجود دارد که به یک کوین یا یک توکن اشاره داشته باشیم.

شیوه عملکرد کوین به این صورت است که بر روی بلاک چین‌ های اختصاصی خود و به‌عنوان ابزاری جهت مبادله یا حفظ ارزش در یک سیستم مالی خاص عمل می‌کند. به این صورت که به بلاک چین پروژه‌های دیگر متکی نیست و خودش بلاکچین اختصاصی دارد. کوین‌ اغلب برای تراکنش‌ها استفاده می‌شود و ارزش خود را در یک شبکه اقتصادی دیجیتال حفظ می‌کند.

 می‌توان از اصطلاحاتی چون کوین، رمزارز، ارز دیجیتال، کریپتوکارنسی و رمزپول به جای یکدیگر استفاده کرد. هرچند هر ارز دیجیتالی یک کوین نیست. چون این امکان وجود دارد که یک رمزارز، یک توکن باشد و نه یک کوین. در ادامه به توضیح توکن می‌پردازیم.

توکن چیست؟

توکن هم نوعی ارز دیجیتال است اما تفاوت‌هایی با کوین دارد. همانطور که اشاره کردیم، کوین ها بلاکچین اختصاصی خود را دارند. اما برخلاف کوین‌، توکن به بلاکچین های دیگری همچون اتریوم وابسته است. توکن به راحتی و طی چند دقیقه ساخته می‌شود اما کوین به راحتی ساخته نمی‌شود.

یک توکن به‌طور معمول برای مصارفی مثل رای‌گیری در یک جامعه کاربری یا اعطای حق استفاده در یک پلتفرم ذخیره‌سازی ابری استفاده می‌شود. اما کوین‌ به‌عنوان رمزارز بومی یک سیستم مالی استفاده می‌شود.

برای روشن‌تر شدن این بحث می‌توان اشاره کرد که بیت کوین یک کوین است یا رمزارز اتریوم که از برترین رمزارزها به لحاظ ارزش بازار در جهان محسوب می‌شود هم یک کوین است. اما رمزارز دیجیتالی مانند سند (sand) که در ارتباط با پروژه متاورسی سندباکس به‌کار می‌رود، یک توکن است. چون براساس بلاکچین اتریوم کار می‌کند و بلاک چین اختصاصی ندارد. 

آلت‌کوین چیست؟

انواع دسته بندی های ارز دیجیتال زمانی بیشتر اهمیت خود را نشان می‌دهند که صحبت از سایر کوین‌ها به میان می‌آید. در این میان به ارزهای دیجیتال به جز بیت‌کوین در اصطلاح آلت‌کوین گفته می‌شود. آلت‌کوین‌ها معمولا ویژگی‌های مشترکی با بیت‌کوین دارند و برای حل مشکلی در بازار یا کاربردی خاص ارائه می‌شوند. آلت‌کوین‌ها معمولا ارزش بازار بالایی دارند و نقدشوندگی آنها نیز بالاست. 

شت‌کوین چیست؟ 

ارزهای دیجیتالی را که قیمت بسیار پایینی دارند یا کلا بی‌ارزش هستند، در اصطلاح شت‌کوین می‌نامند. بسیاری از شت‌کوین‌ها صرفا با هدف کسب درآمد از طریق اغوای کاربران برای خرید آنها وارد بازار می‌شوند. گردانندگان شت‌کوین‌ها معمولا قیمت این کوین‌ها را به شکل مصنوعی بالا می‌برند و پس از استقبال عمومی، دارایی‌های خود را می‌فروشند و به این ترتیب، شت‌کوین‌ها معمولا پس از مدتی کوتاه از زمان اوج‌گیری، با سقوط قیمت روبه‌رو می‌شوند. 

انواع دسته بندی ارزهای دیجیتال بر اساس کاربرد

توکن‌های پرداختی (payment tokens)

توکن های پرداختی در دنیای ارزهای دیجیتال، دارایی‌های دیجیتالی هستند که برای استفاده به‌عنوان وسیله مبادلات مالی طراحی شده‌اند. این توکن‌ها را می‌توان اصلی‌ترین شکل یک ارز دیجیتال دانست. بیت‌کوین، اتریوم، مونرو و بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال که دارای بلاک‌چین خاص خود هستند از جمله این توکن‌ها به حساب می‌آیند. 

مزایای توکن‌های پرداخت عبارت هستند از: 

تمرکززدایی: این توکن‌ها در یک شبکه غیرمتمرکز عمل می‌کنند؛ به این معنی که توسط هیچ نهاد واحدی کنترل نمی‌شوند. 
کارایی: سیستم غیرمتمرکز توکن‌های پرداخت، انتقال پول را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند.
امنیت‌: رمزنگاری و فناوری بلاک‌چین این توکن ها را ایمن کرده و جعل کردنشان را تقریبا ناممکن می‌کند.

با این حال، توکن های پرداخت دارای نقاط ضعفی هم هستند. نوسانات شدید قیمتی، عدم وجود چارچوب نظارت قانونی و در برخی موارد، مصرف بالای انرژي از جمله مهم‌ترین معایب این توکن‌ها به شمار می‌روند.  

با رفع این موانع، شاید بتوان انتظار داشت که در آینده‌ای نه چندان دور، توکن‌های پرداخت به عنوان ابزاری جایگزین پول‌های دستوری برای تبادلات مالی مورد استفاده قرار گیرند. 

توکن‌های کاربردی (utility tokens)

توکن‌های کاربردی نوعی توکن دیجیتالی هستند که در یک اکوسیستم بلاک‌چین خاص استفاده می‌شوند. این توکن‌ها را می‌توان با مشارکت در پلتفرم به‌دست آورد یا با پول خریداری کرد. از این توکن‌ها می‌توان برای دسترسی به محتوا و انعام دادن به سازندگان بهره گرفت. 

نمونه هایی از توکن های کاربردی عبارت هستند از بایننس کوین (BNB)، توکن بیسیک اتنشن (BAT) و فایل‌کوین (Filecoin). این توکن‌ها به دلیل استفاده در پلتفرم‌های مختلف، از بازی‌های متاورسی گرفته تا خدمات سرمایه‌گذاری نامتمرکز محبوبیت یافته‌اند. 

مزایای توکن‌های کاربردی عبارت هستند از: 

تعامل با جامعه: در پلتفرم‌هایی که چنین توکن‌هایی ارائه می‌دهند، توسعه‌دهندگان می‌توانند به جذب کاربرانی جدید استفاده پرداخته و به توسعه برنامه خود بپردازند. 
اعتبار برند: توسعه دهندگان می‌توانند از اعتبار برند شبکه بلاک‌چینی میزبان این توکن‌ها بهره‌گیری کنند. 
مشارکت کاربران: در بسیاری از موارد، این توکن‌ها امکان رأی دادن درباره شیوه اجرای پروژه‌ها را در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند. 

با وجود این، این توکن‌ها به خاطر ابهامات قانونی و نیز اقتصادی کنونی همچنان با مسیری طولانی برای پذیرش گسترده در جامعه روبه‌رو هستند. 

 

توکن‌های حاکمیتی (Governance tokens)

توکن‌های حاکمیتی نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که به دارندگان توکن اجازه می‌دهند در راستای مدیریت پروژه بلاک‌چینی مربوطه رای دهند. درواقع، این توکن‌ها امکان غیر متمرکز سازی تصمیم‌گیری پروژه‌ها را فراهم می‌کنند و به دارندگان اجازه می‌دهند در مورد نحوه اجرا نظر بدهند. نمونه‌هایی از توکن‌ های حاکمیتی عبارتند از میکر (MKR) از شبکه میکردائو و آوه (Aave)

این توکن‌ها امکان مشارکت گسترده و جدی کاربران را فراهم می‌کنند. ایجاد بستری برای دموکراسی درون پروژه‌ای با اتکا به این نکته که هر توکن یک رای به همراه دارد، زمینه را برای تصمیم‌گیری منصفانه و عادلانه فراهم می‌سازد. 

با این حال، توکن‌های حاکمیتی دارای معایبی نیز هستند که برخی از آنها عبارت هستند از: 

تمرکز قدرت: این نگرانی وجود دارد که برخورداری از توکن بیشتر به تمرکز قدرت در میان گروه کوچکی از دارندگان توکن منجر شوند.
بی تفاوتی در رأی‌گیری: گاهی همه دارندگان توکن در رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند که می‌تواند به اتخاذ تصمیمات توسط یک اقلیت بینجامد. 
پیچیدگی: فرآیند مشارکت در حکمرانی ‌می‌تواند پیچیده و فنی باشد.

توکن‌های خدماتی (service tokens)

توکن‌های خدماتی نوعی توکن دیجیتالی هستند که برای احراز هویت و مجوز دادن به سیستم‌ها یا برنامه‌های خودکار برای دسترسی به منابع خاص در یک شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این توکن‌ها معمولا در قالب شناسه مشتری و رمز ویژه کاربر تولید می‌شوند و جایگاه ویژه‌ای در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال به خود اختصاص داده‌اند. 

توکن‌های خدماتی سازوکار امنیتی یک سازمان را افزایش می‌دهند و به ارائه احراز هویت و امکان ورود امن به شبکه یا نرم‌افزار آن کمک می‌کنند. تسهیل فرآیند برای کاربران از دیگر مزایای این توکن‌هاست. کاربران می‌توانند به راحتی به وب‌سایت یا شبکه‌ای که توکن برای آن صادر شده است دسترسی داشته باشند و تا زمانی که رمز منقضی شود، نیازی به وارد کردن اطلاعات یا چیز دیگری ندارند. توکن‌های خدماتی همچنین امکان ارتباط کارآمد و ایمن بین بخش‌های مختلف یک سیستم را فراهم می‌کنند. 

با این حال، توکن‌های خدماتی، معایبی هم دارند. توسعه و نگهداری سیستم ها با استفاده از توکن های خدماتی نیازمند دانش فنی بالایی است. اگر یک توکن سرویس به خطر بیفتد، به طور بالقوه می‌تواند به منابع حساس دسترسی غیرمجاز بدهد. همچنین مدیریت چرخه عمر توکن‌های خدمات، از جمله ایجاد، تمدید و لغو آنها می‌تواند پیچیده باشد. 

جایگاه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و قابل تعویض (FT) در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال

به طور کلی، توکن‌های غیرقابل تعویض (Non-Fungible Tokens) یا همان NFT و نیز توکن‌های قابل تعویض (Fungible Tokens) دو دسته متفاوت از دارایی‌های دیجیتال هستند که بر روی شبکه بلاکچین تعریف می‌شوند. 

یک ان‌اف‌تی‌ یک دارایی دیجیتال منحصر‌به‌فرد است که مالکیت دارنده را بر یک محتوای مشخص نشان می‌دهد. این توکن‌ها تقسیم‌ناپذیر هستند (نمی‌توان آن را مثلا نصف کرد) و از همه مهم‌تر اینکه تعویض‌ناپذیر هستند، یعنی ارزش یک توکن با توکن دیگر برابر نیست. ان‌اف‌تی نقاشی «هر روز: ۵۰۰۰ روز اول» که به قیمت ۶۹ میلیون دلار معامله شد و ان‌اف‌تی مربوط به اولین توئیت جک دروسی (بنیانگذار توئیتر) را می‌توان از جمله معروف‌ترین این توکن‌ها دانست. 

ان‌اف‌تی‌ها یک سری مزایای مهم به همراه دارند که به‌ عنوان مثال می‌توان به ایجاد شفافیت در روند انتقال مالکیت دارایی‌های مشخص و نیز تقسیم مالکیت دارایی‌هایی که قیمت بالایی دارند، اشاره کرد. 

در مقابل، توکن‌های قابل تعویض (FT) نوعی دارایی دیجیتال هستند که ارزش هر توکن با توکن‌های دیگر یکسان است. در واقع می‌توان توکن‌ها را با هم تعویض کرد. اف‌تی‌ها قابل تقسیم هم هستند. بیت‌کوین و اتریوم و بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال را می‌توان از جمله توکن‌های قابل تعویض دانست. 

توکن‌های رسانه و سرگرمی (media and entertainment tokens)

توکن‌های رسانه و سرگرمی دسته‌ای از ارزهای دیجیتال هستند که در اکوسیستم پلتفرم‌های رسانه‌ای و مرتبط با سرگرمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربران می‌توانند با مشارکت در هر یک از این پلتفرم‌ها چنین توکن‌هایی را به دست آورند و یا اینکه آن‌ها را از طریق صرافی‌های ارز دیجیتال خریداری کنند. به طور کلی، این توکن‌ها برای مواردی مثل دسترسی به محتوا و هدیه دادن به سازندگان کاربرد دارند.  

استیم (STEEM)، ترون (TRX) و تتا (THETA) را می‌توان در زمره معروف‌ترین این توکن‌ها دسته‌بندی کرد.  

توکن‌های رسانه و سرگرمی یک سری مزایا دارند؛ تعامل با کاربران، از مهم‌ترین مزایای این توکن‌هاست. رسانه‌ها و تولیدکنندگان محتوا و بازی از طریق این توکن‌ها می‌توانند تعامل بهتری با کاربرانشان داشته باشند که می‌تواند به رشد بیشتر آنها کمک کند. از سوی دیگر، رسانه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از اعتبار یک پلتفرم، کاربران بیشتری جلب کنند و به دلیل ماهیت شفاف بلاکچین، اعتمادسازی بیشتری نیز بین رسانه و کاربران شکل خواهد گرفت. 

اعطای حق رای و مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها به دارندگان توکن از دیگر مزایایی است که می‌تواند برای رسانه‌ها جذاب باشد. اما این توکن‌ها نیز همانند برخی دیگر با چالش‌های ابهامات قانونی و نیز ریسک بالا روبه‌رو هستند. 

توکن‌های بازی (Gaming tokens)

توکن‌های بازی نوع دیگری از انواع دسته بندی های ارز دیجیتال هستند که در اکوسیستم یک بازی ویدیویی خاص استفاده می‌شوند. کاربران می‌توانند با بازی کردن و رسیدن به مراحل خاصی از بازی، این توکن‌ها را به‌دست آورند یا اینکه با برای خریدشان اقدام کنند. توکن‌های بازی می‌توانند برای خرید درون بازی، معامله با سایر بازیکنان یا حتی فروش در صرافی‌های مختلف ارزهای دیجیتال استفاده شوند. مفهوم توکن‌های بازی ریشه در نخستین سال‌های شکل‌گیری بازی‌های دیجیتال دارد. در بسیاری از این بازی‌ها، یک دارایی دیجیتال به ازای امتیاز، به بازیکن‌ها تعلق می‌گرفت. اما پدیدار شدن فناوری بلاکچین زمینه را برای جدی‌تر شدن این موضوع و توسعه توکن‌های بازی شد. 

برخی از مشهورترین توکن‌های بازی عبارتند از دسنترالند (Decentraland) و سندباکس (Sandbox). بسیاری از این توکن‌ها به دلیل استفاده در بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و افزایش ارزش آنها در صرافی‌های ارز دیجیتال محبوبیت یافته‌اند.  

مزایای توکن‌های بازی شامل موارد زیر است:

انگیزه اقتصادی: بازیکنان می‌توانند با بازی کردن توکن به دست آورند که انگیزه اقتصادی برای مشارکت فراهم می‌کند.
مالکیت: بازیکنان مالکیت واقعی دارایی‌های درون بازی خود را دارند و می‌توانند این توکن‌ها را معاوضه کرد یا بفروشند. 
تعامل‌پذیری: برخی بازی‌ها اجازه استفاده از توکن خود را در سایر بازی‌ها می‌دهند و در واقع پلی برای تعامل توکنی ایجاد می‌کنند.

از سوی دیگر، مواردی مثل نوسانات شدید قیمتی و نیز نبود مقررات مشخص از مهم‌ترین معایب این توکن‌ها به‌ شمار می‌روند.  

 

ارزهای دیجیتال زیرساختی (infrastructure cryptocurrencies) 

ارزهای دیجیتال زیرساختی، توکن مورد استفاده در پلتفرم‌هایی هستند که امکان ساخت برنامه‌ها یا قراردادهای هوشمند را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند. اتریوم، کاردانو و پولکادات نمونه‌هایی از این دست هستند.

مهم‌ترین مزایای ارزهای دیجیتال زیرساختی عبارت هستند از: 

غیرمتمرکز بودن: این ارزهای دیجیتال بر روی شبکه‌ای نامتمرکز کار می‌کنند، به این معنی که این شبکه توسط هیچ نهادی کنترل نمی‌شوند.
امکان تعریف قراردادهای هوشمند: پلتفرم ارزهای دیجیتال زیرساختی امکان ایجاد قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کنند. این قراردادها انبوهی از فرصت‌ها را برای حوزه‌های مختلف، از بازی‌های دیجیتال گرفته تا تجارت به همراه دارند. 
تعامل‌پذیری: برخی از ارزهای دیجیتال زیرساختی برای تعامل با چندین بلاک‌چین طراحی شده‌اند تا همکارپذیری را افزایش دهند.  

با این حال، ارزهای دیجیتال زیرساختی معایبی نیز دارند که از این قرار است:

مشکلات مقیاس‌پذیری: با افزایش تعداد تراکنش‌ها، سرعت شبکه‌ها می‌تواند به طور قابل توجهی کاهش یابد.
پیچیدگی: توسعه و نگهداری برنامه‌های کاربردی بر روی این پلتفرم‌ها نیازمند سطح بالایی از دانش فنی است.  
نگرانی‌های امنیتی: در حالی که بلاک‌چین معمولا از امنیت بالاتری نسبت به شبکه‌های دیگر رایانه‌ای برخوردار است، قراردادهای هوشمند، در صورت وجود ایراد در کدهای نوشته‌شده، در برابر حملات آسیب‌پذیر خواهند بود.  

 

جایگاه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال

ارز دیجیتال بانک مرکزی در واقع یک شکل دیجیتال از پول رسمی (فیات) است که توسط یک بانک مرکزی صادر و پشتیبانی می‌شود. این نوع ارز دیجیتال مزایای متعددی به همراه دارد. ساده‌ترسازی فرآیند نقل‌وانتقال پول، کاهش نیاز به موسسات مالی واسطه و تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی و پرداخت‌های برون‌مرزی از جمله مهم‌ترین نقاط قوت این نوع ارز دیجیتال هستند. 

اما به‌خلاف بسیاری دیگر از ارزهای دیجیتال، این نوع ارز دیجیتال فاقد مزیت محرمانگی است و می‌تواند نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی و دخالت بیشتر دولت‌ها در زندگی مردم را در پی داشته باشد. آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری و نیز بالابودن هزینه‌ پیاده‌سازی و اجرا از دیگر معایب ارزهای دیجیتال بانک مرکزی است. 

کشورهای مختلفی در دنیا برای پیاده‌سازی چنین ارز دیجیتالی اعلام علاقه و آمادگی کرده‌اند و امیدوار هستند که با استفاده از این فناوری بتوانند خدمات مالی بهتری را به شهروندان خود و نیز سرمایه‌گذاران خارجی ارائه دهند. 

 

توکن‌ اوراق بهادار (asset-backed tokens) 

توکن‌ اوراق بهادار یا توکن‌های با پشتوانه دارایی، واحدهایی بر روی شبکه بلاک‌چین هستند که ارزش آنها به دارایی‌هایی واقعی مانند سهام شرکت‌ها، املاک و مستغلات یا حتی موجودی کالایی پیوسته‌ است. این توکن‌ها به کاربران امکان می‌دهند تا حقوق مالکیت بر یک دارایی فیزیکی و ملموس را به شکل دیجیتالی در اختیار داشته باشند. 

مزایای توکن‌ اوراق بهادار بسیار است. نخست اینکه این توکن‌ها فرآیند نقدشوندگی را ساده‌تر و دسترس‌پذیرتر می‌کنند. توکن‌هایی که در صرافی‌های آنلاین معامله می‌شوند، به شکلی ۲۴ ساعته با عرضه و تقاضا از سراسر جهان روبه‌رو می‌شوند. 

بازارهایی که بدون در نظر گرفتن مکان جغرافیایی یا مناطق زمانی عمل می‌کنند، فرصت‌های بیشتری برای معامله توکن‌ها‌ با پشتوانه دارایی در سراسر جهان فراهم می کنند. دومین مزیت این است که وقتی سرمایه‌گذاران یک توکن، توکن‌ اوراق بهادار یا یک توکن پشتوانه‌دار دارایی می‌خرند، در واقع مالکیت شرکت را می‌خرند که مزایای ناشی از مالکیت را در اختیارشان قرار می‌دهد. در نهایت اینکه چنین توکن‌هایی نوسانات کمتری نسبت به توکن‌های استفاده‌ای و ارزهای دیجیتال دارند. 

با این حال، در ارتباط با توکن‌های‌ اوراق بهادار معایبی نیز وجود دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران سنتی هنوز دارایی‌های رمزنگاری شده را سرمایه‌گذاری‌های پرریسک تلقی می‌کنند و ترجیح می‌دهند در دارایی‌های سنتی‌تر سرمایه‌گذاری کنند. علاوه بر این، چارچوب حقوقی درباره توکن‌ اوراق بهادار هنوز مشخص نیست و تا زمانی که این مقررات به طور کامل تدوین و عملیاتی نشود، این توکن‌ها شاید نتوانند جایگزین بسیاری از فرایندهای سنتی بازار سرمایه شوند. 

بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که معادلات بازارها که طی سال‌های متمادی بر دارایی‌های سنتی و کم‌ریسک بنا شده‌اند، به یک‌باره تغییر کنند و همه افراد به توکن‌های اوراق بهادار روی بیاورند. اما شاید بتوان گفت که بخشی از آینده بازار به سمت توکن‌ها و مشخصا توکن‌های اوراق بهادار متمایل شود. 

 

برترین دسته بندی انواع ارز دیجیتال براساس سایت coinmarketcap

ارزهای دیجیتال در دسته‌بندی‌های متنوعی قابل تقسیم‌بندی هستند. در اینجا به معرفی برترین دسته بندی‌های ارز دیجیتال براساس وب‌سایت coinmarketcap می‌پردازیم. 

توکن‌های قرارداد هوشمند (smart contract tokens)

توکن‌های قرارداد هوشمند در حوزه ارزهای دیجیتال نوع منحصر‌به‌فردی از دارایی‌های دیجیتالی هستند که در یک شبکه بلاک‌چین وجود دارند و توسط یک قرارداد هوشمند اداره می‌شوند. قرارداد هوشمند در واقع یک قرارداد خود اجرا شونده است که در آن شرایط توافق به طور مستقیم در قالب کد نوشته می‌شود. این مفهوم نوآورانه در ارزهای دیجیتال مختلف مانند اتریوم، کاردانو، سولانا و… پیاده‌سازی شده است.

اهمیت توکن‌های قرارداد هوشمند در ظرفیت بالقوه آنها برای ایجاد تحول در برخی حوزه‌ها نهفته است. برخی از مهم‌ترین مزایای این توکن‌ها عبارت هستند از:  

امکان تراکنش‌های بدون واسطه: اجرای خودکار قراردادهای هوشمند، نیاز به واسطه‌هایی مثل بانک یا شرکت‌ها را از بین می‌برد. این در حالی است که در بسیاری از معاملات، اغلب به یک نهاد یا شخص ثالث قابل اعتماد به عنوان واسطه نیاز دارند.

شفافیت: تمام تراکنش‌های مربوط به توکن های قرارداد هوشمند بر روی بلاک‌چین ثبت می‌شوند که از شفافیت و قابلیت ردیابی بالایی برخوردار است. 

کارایی: قراردادهای هوشمند اجرای تراکنش‌های پیچیده را خودکار می‌کنند و در نتیجه کارایی را افزایش می‌دهد. این خودکارسازی می‌تواند منجر به صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه و سرعت بخشیدن به زمان تراکنش شود.

با نگاهی به آینده می‌توان گفت که توکن‌های قرارداد هوشمند نقش مهمی در آینده فضای رمزارزها ایفا می‌کنند. این توکن‌ها در واقع ستون فقرات بسیاری از اکوسیستم‌های مبتنی بر بلاک‌چین هستند، به ویژه آنهایی که بستر ارائه برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) را فراهم می‌کنند. با این حال، موفقیت آتی آنها تا حد زیادی به راه‌حل‌هایی که برای چالش‌های موجود ارائه می‌دهند، بستگی دارد. توکن‌های قرارداد هوشمند پتانسیل ایجاد تحولی اساسی در بخش‌های مختلف از جمله امور مالی، املاک و مستغلات، بهداشت و درمان، بازی و… را دارند. این توکن‌ها البته با چالش‌هایی نیز همراه هستند. از جمله اینکه این توکن‌ها باید برای پذیرش گسترده‌تر مورد توجه قرار گیرند. چون همچنان ماهیت جدید و کمترشناخته‌شده‌ای برای عموم مردم دارند. بنابراین فعلا باید منتظر بمانند تا با پذیرش عمومی مواجه شوند. 

 

توکن‌های دیفای (DeFi tokens)

توکن‌های دیفای (DeFi) یا «امور مالی نامتمرکز» جایگاه قابل‌توجهی در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال دارند و دسترسی کاربران را به مجموعه‌ای از برنامه‌ها و خدمات مالی که بر روی بلاک‌چین ساخته شده‌اند، فراهم می‌کنند. این توکن‌ها دربردارنده مجموعه متنوعی از ارزهای دیجیتال بومی پلتفرم‌های خودکار و غیرمتمرکز هستند که با استفاده از قراردادهای هوشمند کار می‌کنند. میکر (MKR) در پروژه میکرد او و همچنین یونی (UNI) در پروژه یونی‌سواپ از جمله توکن‌های دیفای محسوب می‌شوند. 

توکن‌های دیفای برای اهداف مختلفی در اکوسیستم مربوط به خود استفاده می‌شوند. از این توکن‌ها می‌توان برای وام‌دهی، دریافت وام، مبادله پولی و مشارکت در اداره پلتفرم استفاده کرد. به عنوان مثال، کاربران می‌توانند توکن‌های خود را قرض دهند و سود کسب کنند، به شکل آنی وام دریافت کنند، بدون نیاز به کارگزار معاملات همتا به همتا انجام دهند، ارزهای دیجیتال را پس‌انداز کنند و همچنین به خرید یا فروش دارایی‌های دیگر بپردازند. 

ضمن اینکه توکن‌های دیفای چندین مزیت دارند؛ محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌های معمول بازارهای مالی را ندارند و به هر کسی که کیف پول رمزنگاری و متصل به اینترنت دارد، اجازه می‌دهد به خدمات مالی نامتمرکز دسترسی پیدا کند. 

کاربران می‌توانند معاملات خود را انجام دهند و دارایی‌هایشان را به هر کجا که می‌خواهند منتقل کنند، بدون اینکه منتظر نقل و انتقالات بانکی بمانند یا ملزم به پرداخت کارمزدهای بانکی باشند. علاوه بر این، توکن‌های دیفای به کاربران اجازه می‌دهند در مدیریت پلتفرم شرکت کرده و جهت تصمیم‌گیری برای پروژه‌های آینده مشارکت کنند. حتی برخی کارشناسان امیدوار هستند که چالش‌هایی نظیر کمبود ارائه خدمات بانکی به مناطق کمترتوسعه‌یافته را بتوان با بهره‌گیری از این فناوری حل‌ّ‌وفصل کرد. 

توکن ییلدفارمینگ (Yield Farming tokens) 

توکن‌های ییلدفارمینگ نوعی ارز دیجیتال هستند که در اکوسیستم سوددهی با سپرده توکنی استفاده می‌شوند. ییلد فارمینگ که به‌ عنوان استخراج نقدینگی (liquidity farming) نیز شناخته می‌شود، الگویی در حوزه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که به دارندگان ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهد تا دارایی‌های خود را سپرده‌گذاری کنند و به ازای آن پاداش دریافت کنند. نمونه‌هایی از توکن‌های ییلد فارمینگ یا توکن‌های کشاورزی بازده، عبارت هستند از کیک (CAKE) پنکیک‌سواپ و نیز کامپ (COMP) یا ارز دیجیتال کامپاوند. 

توکن‌های ییلدفارمینگ برای اهداف مختلفی در اکوسیستم مربوطه استفاده می‌شوند. می‌توان از آنها برای وام دادن، دریافت وام، کسب‌وکار و یا مشارکت عمومی در اداره پلتفرم استفاده کرد. 

توکن‌های ییلدفارمینگ چندین مزیت اصلی دارند؛ عدم پیچیدگی‌ها و محدودیت‌های مربوط به نظام سنتی بانکداری، دسترسی ساده از هر نقطه‌ای در دنیا و تسریع نقل‌وانتقال پول از جمله مزایای آنها هستند. 

همچنین کاربران دارنده توکن کامپاوند از حق رای نیز برای مدیریت پروژه‌های پلتفرم برخوردار خواهند بود. به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که کامپوند در زمره پروتکل‌های وام غیرمتمرکز قرار می‌گیرد و به استفاده‌کنندگان خود این اجازه و امکان را می‌دهد تا با سرمایه‌گذاری در چندین سیستم عامل پشتیبانی از سیستم اصلی، سود کسب کنند.

توکن‌های وام‌دهی (lending tokens)

توکن‌های وام‌دهی از دسته‌بندی‌های ارز دیجیتال هستند که به ویژه در امور مالی نامتمرکز (DeFi) کاربرد زیادی دارد. این توکن‌ها بخشی از پروتکل‌هایی هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند که به ازای سپرده‌گذاری، مبلغی را به صورت سود سالانه دریافت کنند. پلتفرم‌های مختلفی با محوریت این توکن‌ها وجود دارد. توکن دای (DAI) و نیز یو‌اس‌دی‌ کوین (USDC) از جمله توکن‌هایی هستند که در این پلتفرم‌ها پذیرفته می‌شوند. 

کاربران می‌توانند استفاده‌های متنوعی از توکن‌های وام‌دهی داشته‌ باشند. برای نمونه، می‌توانند مقداری اتر را سپرده‌گذاری کرده و مقداری توکن دای به صورت وام برای خرید ارزهای دیجیتال دیگر دریافت کنند. 

با وجود مسیر دشوار و زمان‌بری که انواع توکن‌ها برای فراگیرشدن پیش رو دارند، برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که صنعت وام‌دهی دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ بتواند رشدی ۲۵ درصدی را تجربه کند و به عنوان رقیبی جدی برای نظام سنتی بانکداری در سراسر دنیا مورد توجه قرار گیرد. 

توکن‌های استیکینگ (staking tokens)

توکن‌های استیکینگ، نوعی از ارزهای دیجیتالی هستند که در فرآيند افزایش ثبات و کارایی یک شبکه بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند. در فرآیند استیکینگ، یک کاربر مقداری توکن را در شبکه سپرده‌گذاری می‌کند. 

این توکن‌ها قفل می‌شوند و شبکه از آنها برای کمک به اجرای عملیات معمول و اعتبارسنجی بهتر تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در ازای این اقدام، به کاربر پاداشی پرداخت خواهد شد. اتریوم، تزوس، کاسموس، سولانا و کاردانو از جمله توکن‌های رایج برای استیکینگ هستند. 

توکن‌های استیکینگ با توکن‌های ییلدفارمینگ یا وام‌دهی متفاوت هستند. در حالی که ییلدفارمینگ و وام‌دهی شامل نگهداری ارز دیجیتال برای مدتی برای کسب پاداش است، الگوی عملکردشان براساس اصول متفاوتی خواهد بود. 

در ییلدفارمینگ، کاربران نقدینگی را در اختیار صرافی‌های غیرمتمرکز یا پلتفرم‌های وام‌دهی قرار می‌دهند تا پاداش دریافت کنند، در حالی که شرط‌بندی شامل قفل کردن ارز دیجیتال برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایمن کردن شبکه است. استیکینگ به طور کلی، اقدامی ساده‌تر و کم‌خطرتر است و پاداش‌های پیش‌بینی‌پذیرتری دارد، در حالی که ییلدفارمینگ شامل پیچیدگی بیشتر، پاداش با نرخ متغیر و البته نوسانات بیشتر بازار است. 

استیبل ‌کوین‌ها (stablecoins)

استیبل‌کوین‌ها در واقع توکن‌هایی با ارزش ثابت هستند که ارائه‌دهندگانش ادعا می‌کنند نوسانات بازار ارزهای دیجیتال و روند عرضه و تقاضا تاثیری بر ارزش آنها ندارد. بیشتر استیبل ‌کوین‌های موجود در بازار با دلار آمریکا ارزش‌گذاری شده‌اند و ارزش هر توکن آنها برابر با یک دلار است. 

تتر معروف‌ترین استیبل‌کوین موجود در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال در بازار است که گردش مالی روزانه‌اش معمولا حتی از بیت‌کوین هم بیشتر است. همین موضوع سبب شده تا نهادهای نظارتی حساسیت زیادی برای بررسی عملکرد آنها داشته باشند. فدرال رزرو یکی از نهادهایی است که خواستار تدوین چهارچوبی جامع برای فعالیت این نوع از ارزهای دیجیتال شده است. استیبل‌کوین‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی یعنی وثیقه‌ شده و الگوریتمی تقسیم می‌شوند. 

 

استیبل ‌کوین ‌های وثیقه ‌شده (collateralized stablecoins)

استیبل‌ کوین ‌های وثیقه‌ شده یا وثیقه‌دار نوعی دارایی دیجیتالی و دسته‌ای از استیبل ‌کوین‌ ها هستند که بر روی یک بلاک‌چین تعریف می‌شوند و به‌ خلاف اغلب ارزهای دیجیتال، ارزش ثابتی دارند. بسیاری از این توکن‌ها ارزشی معادل یک دلار دارند و دارای وثیقه‌ هستند، به این معنا که به ازای هر یک توکن یک دلاری، یک دلار واقعی در یک حساب به عنوان وثیقه یا پشتوانه آن موجود است. تتر (USDT) و ترویو‌اس‌دی (TUSD) از جمله معرو‌ف‌ترین استیبل ‌کوین‌ های وثیقه‌ شده به شمار می‌روند. 

در مجموع، ثبات ارزشی و امکان استفاده به عنوان واسطه در معاملات رمزارزی مهم‌ترین مزایای این توکن‌ها محسوب می‌شوند. همچنین از آنها می‌توان به عنوان جایگزینی برای سایر شیوه‌های سنتی پرداخت‌های بین‌المللی بهره گرفت. 

 

استیبل‌ کوین ‌های الگوریتمی (algorithmic stablecoins) 

استیبل ‌کوین ‌های الگوریتمی نوعی ارز دیجیتال هستند که از یک سری الگوریتم‌های ریاضی برای حفظ یک ارزش مشخص استفاده می‌کنند. این استیبل ‌کوین‌ ها معمولا به پشتوانه‌ای مانند دلار آمریکا متصل می‌شوند. این توکن‌ها اغلب وثیقه‌ای کاملا برابر با کل ارزش توکن‌ها ندارند. مجیک اینترنت مانی (MIM) و ترا یو‌اس‌دی (UST) از جمله این توکن‌ها هستند که البته پروژه ترا یو‌اس‌دی با شکست روبه‌رو شد. 

از مزایای استیبل ‌کوین‌ های الگوریتمی می‌توان به شفافیت و قابلیت حسابرسی بودن آنها اشاره کرد. این توکن‌ها سرعت تراکنش بالاتر، کارمزد کمتر و دسترسی جهانی را به کاربران ارائه می‌دهند.

با این حال، معایبی نیز در ارتباط با این استیبل کوین ها وجود دارد؛ استیبل ‌کوین‌ های الگوریتمی ذاتا ریسک بیشتری نسبت به توکن‌های دارای پشتوانه فیات (یا همان استیبل‌ کوین ‌های وثیقه‌ شده) دارند. این توکن‌ها بر تقاضای مداوم و مشارکت‌کنندگان جدی برای انجام آربیتراژ تکیه دارند. این الزامات می‌تواند در زمان‌های بحران یا نوسانات شدید کمرنگ شوند و در نتیجه، ارزش این توکن‌ها با نوسان روبه‌رو شود. 

دیدگاه‌های متفاوتی درباره آینده استیبل‌ کوین‌ های الگوریتمی وجود دارد. برخی از کارشناسان آن‌ها را شکل تکامل‌یافته استیبل‌ کوین ‌های وثیقه‌ شده می‌دانند و برخی دیگر با استناد به شکست پروژه ترا یو‌اس‌دی و ضرر ۴۰ میلیارد دلاری که به‌وجود آمد، تردیدهایی جدی درباره امکان فعالیت بلندمدت این توکن‌ها مطرح می‌کنند. 

اما همان‌طور که در مورد انواع ارزهای دیجیتال هم می‌توان مطرح کرد، باید گفت این گذشت زمان است که طول عمر و کیفیت هر یک از آن‌ها را مشخص می‌کند. هرچند برخی از این ارزها در کوتاه‌مدت با استقبال و اقبال مواجه می‌شوند و رشدهای انفجاری را هم تجربه می‌کنند، اما در مدت‌زمانی کوتاه در سراشیبی سقوط قرار گرفته و صاحبان خود را با ضررهای زیادی مواجه می‌سازند. در نقطه مقابل البته می‌توان به سودهای سرشار از ارزهای دیجیتال هم اشاره کرد. بنابراین همچنان باید منتظر گذشت زمان و نوع مواجهه بازار با این پول‌ها و دارایی‌هایی جدید بود. 

انواع دسته بندی های ارز دیجیتال و نقش میم‌کوین ‌ها (Memecoins)

میم ‌کوین‌ها یکی از انواع دسته بندی های ارز دیجیتال هستند که با الهام‌گیری از میم‌های اینترنتی عرضه می‌شوند. منظور از میم هر نوع تصویر، ویدئو یا حتی عبارت‌هایی است که به صورت آنلاین وایرال شده و مورد توجه تعداد زیادی از کاربران در سراسر جهان قرار می‌گیرد. شیبا اینو و داج‌کوین را می‌توان از معروف‌ترین میم ‌کوین‌ها دانست. 

میم‌ کوین‌ها معمولا برای کسب سود از طریق انباشت توکن مورد توجه برخی افراد قرار می‌گیرند و در اغلب اوقات، کاربرد خاصی ندارند. در دوره اوج قیمت ارزهای دیجیتال در چند سال گذشته شاهد رشد انفجاری برخی از این میم‌ کوین‌ها بودیم. 

پروژه‌های میم ‌کوین معمولا با رشد شدید قیمتی در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت و سپس افت شدید روبه‌رو هستند و در نتیجه، سطح ریسک به مراتب بالاتری نسبت به سایر انواع ارزهای دیجیتال دارند. با این وجود، در برخی موارد، حمایت چهره‌های سرشناس می‌تواند به شهرت و در نتیجه، جذابیت بلندمدت‌تر میم ‌کوین‌ها کمک کند. حمایت ایلان ماسک از داج‌کوین را باید معرو‌ف‌ترین نمونه در این زمینه دانست. 

کوین‌های حریم خصوصی (privacy coins)

حفظ محرمانگی در تراکنش‌های مالی یکی از اهداف پدید آمدن بیت‌کوین و برخی دیگر از ارزهای دیجیتال پیشتاز در بازار بود. با این وجود، همچنان شیوه‌هایی برای رهگیری تراکنش‌ها در شبکه بلاک‌چینی این ارزهای دیجیتال وجود دارد. در این میان، برخی از ارزهای دیجیتال هستند که رهگیری تراکنش‌ها در آنها بسیار پیچیده و شاید ناممکن باشد. این ارزهای دیجیتال را که از فناوری‌های ویژه‌ای برای حفظ محرمانگی تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، کوین‌های حریم خصوصی می‌نامند. زی‌کش، مونرو و دش را می‌توان از معروف‌ترین این توکن‌ها دانست. 

شبکه بلاکچین این کوین‌ها به شکلی است که می‌تواند هویت کاربران، سابقه تراکنش و نیز موجودی کیف پول آنها را پنهان کند. با این وجود، این کوین‌ها معمولا مورد توجه شبکه‌های تبهکار مثل گروه‌های تروریستی نیز قرار دارند، زیرا پولشویی در آنها به مراتب ساده‌تر از سایر ارزهای دیجیتال است. 

توکن‌های صرافی‌ها (exchange tokens)

توکن‌های صرافی نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که توسط صرافی‌های رمزارزی منتشر می‌شوند که برای مثال می‌توان به توکن بی‌اند‌بی که توسط صرافی بایننس منتشر شده است، اشاره کرد. 

به طور کلی، صرافی‌های ارز دیجیتال با ارائه یک سری مشوق‌ها، کاربران خود را به استفاده از این توکن‌ها تشویق می‌کنند. تخفیف در کارمزد معاملات یا دسترسی زودهنگام به برخی پیشنهادهای ویژه از جمله این مشوق‌هاست. عرضه این توکن‌ها مزایای زیادی برای صرافی‌ها به همراه دارد. زیرا با فروش آن‌ها می‌توانند حجم زیادی نقدینگی به دست بیاورند و همچنین می‌توانند از آن‌ها به عنوان ابزاری برای وفادارتر ساختن مشتریان استفاده کنند. حفظ محرمانگی در تراکنش‌ها از دیگر مزایای این توکن‌های صرافی به شمار می‌رود. 

البته این توکن‌ها معایبی هم دارند. کارمزد تراکنش‌ آنها معمولا بالاتر از سایر ارزهای دیجیتال است. همچنین این توکن‌ها یکی از ابزارهای مورد توجه گروه‌های تبهکار برای پولشویی نیز به شمار می‌روند. 

توکن‌های آموزشی (education tokens)

توکن‌های آموزشی نوعی دارایی دیجیتالی هستند که برای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان، دانشجویان و به طور کلی، فراگیران به منظور یادگیری بیشتر عرضه می‌شوند. در این الگو، هر فراگیر به ازای هر رفتار مطلوب مثل یادگیری، انجام یک تکلیف و یا دریافت نمره خوب در آزمون، مقداری توکن دریافت می‌کند. بیت‌دگری (BitDegree) و بلاکسرتس (Blockcerts) از جمله این توکن‌ها هستند. 

به طور کلی، این نوع از توکن‌ها کاربردهای بسیار متنوعی در نظام آموزشی دارند و در برخی حوزه‌ها، مثل آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه، می‌توانند بسیار موثر باشند. با وجود این، توکن‌های آموزشی معایبی هم دارند. هزینه بالای تراکنش آن‌ها و نیز امکان سوءاستفاده از این توکن‌ها از جمله مشکلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. 

توکن‌های هوش مصنوعی و بیگ‌ دیتا (AI and Big Data tokens)

توکن‌های هوش مصنوعی و بیگ‌ دیتا برای کسب جایگاه در انواع دسته بندی‌های ارزهای دیجیتالی، راه طولانی در پیش دارند. این نوع از ارزهای دیجیتال، به‌طور خاص برای حمایت از توسعه پروژه‌های مبتنی بر این دو فناوری عرضه می‌شوند. این توکن‌ها توسط قراردادهای هوشمند ایجاد می‌شوند و از آنها به‌عنوان داده برای کاربردهای متنوعی از هوش مصنوعی و بیگ‌ دیتا استفاده می‌شود. گرف (GRT) و اوشن پروتکل (OCEAN) از جمله این توکن‌ها هستند. 

کاربردهای توکن‌های هوش مصنوعی و بیگ‌ دیتا بسیار متنوع و گسترده است. مبلغ جمع‌آوری شده از فروش این توکن‌ها صرف توسعه پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌شود و یا از آنها برای ذخیره، پردازش و تحلیل حجم بالایی از اطلاعات بهره‌ می‌برند. 

توکن‌های اینترنت اشیا (IoT tokens)

ارزهای دیجیتال حوزه IoT یا توکن‌های اینترنت اشیا، دسته‌ای از انواع دسته بندی های ارز دیجیتال هستند که در اکوسیستم اینترنت اشیا مورد استقاده قرار می‌گیرند. این توکن‌ها برای تسهیل تراکنش‌ بین دستگاه‌های مختلف متصل در شبکه اینترنت اشیا و البته تشویق یک سری رفتارهای خاص در این شبکه کاربرد دارند. آیوتا (IOTA) معروف‌ترین توکن اینترنت اشیا است. 

یکی دیگر از کاربردهای این توکن‌ها به تامین مالی پروژه‌های مرتبط با فناوری اینترنت اشیا مربوط می‌شود. در واقع، مدیران پروژه با عرضه این توکن‌ها، مبلغ مورد نیاز برای اجرای پروژه را به دست می‌آورند. همچنین ارزهای دیجیتال حوزه IoT یا توکن‌های اینترنت اشیا امکان دسترسی دارندگان این توکن‌ها به یک سری ویژگی‌ها یا خدمات انحصاری را فراهم می‌کنند.  

با توجه به پتانسیل بالای اینترنت اشیا برای ایجاد تحول در حوزه‌های مختلف، به نظر می‌رسد توکن‌های اینترنت اشیا از آینده روشنی برخوردار باشند و حتی شاهد به‌کارگیری آنها در حوزه‌های جذاب‌تری هم باشیم. 

توکن‌های وب ۳ (Web3 Tokens)

توکن‌های وب ۳ نوعی ارز دیجیتال هستند که در اکوسیستم نسل سوم وب کاربرد دارند. وب ۳.۰ یا وب ۳ که گاهی با عنوان «وب نامتمرکز» هم شناخته می‌شود، الگویی است که در آن، کاربران جایگزین نهادهای متمرکز شده و نرم‌افزارها و پلتفرم‌ها بر روی بستری کاملا نامتمرکز بر روی شبکه بلاکچین قرار می‌گیرد. دولکادات‌، چین‌لینک و فایل‌کوین مهم‌ترین توکن‌های وب ۳.۰ هستند. 

این توکن‌ها برای تسهیل تراکنش‌های مختلف در اکوسیستم وب ۳ کاربرد دارند. تامین مالی پروژه و ایجاد انگیزه برای توسعه‌دهندگان به منظور ارائه برنامه‌های متنوع در این اکوسیستم از جمله مهم‌ترین کاربردهای توکن‌های وب ۳.۰ به شمار می‌روند. کاربران با داشتن توکن‌های وب ۳ می‌توانند به یک سری قابلیت‌ها و داده‌ها دسترسی داشته باشند. 

با توجه به اینکه مفهوم وب ۳ فعلا در مراحل اولیه شکل‌گیری خود قرار دارد، شاید بتوان امیدوار بود که به تدریج بر اهمیت توکن‌های مربوط به این اکوسیستم نیز افزوده شود و با جذب کاربران بیشتر به این اکوسیستم، شاهد توسعه کاربردهای این توکن‌ها هم باشیم.  

توکن‌های اکوسیستم اتریوم (ERC20 tokens)

توکن‌های اکوسیستم اتریوم نوعی دارایی دیجیتال هستند که در شبکه اتریوم ایجاد و میزبانی می‌شوند. این توکن‌ها به استاندارد فنی معروف به ERC20 پایبند هستند که قوانین و دستورالعمل‌های ایجاد توکن‌های مبتنی بر اتریوم را مشخص می‌کند. این توکن‌ها قابل تعویض هستند، به این معنی که می‌توان آن‌ها را با توکن‌های مشابه دیگر مبادله کرد. چین‌لینک و میکرداو از جمله این توکن‌ها هستند. تتر با استاندارد ERC20 نیز بر روی بلاکچین اتریوم قرار دارد. 

این توکن‌ها در ابتدا برای اموری مثل تسهیل تراکنش در اکوسیستم اتریوم عرضه شدند و به تدریج موارد دیگری مثل برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) نیز به فهرست کاربردهای این توکن‌ها افزوده شد. 

توکن‌های اکوسیستم بایننس اسمارت چین (BEP20 tokens)

توکن‌های اکوسیستم بایننس اسمارت چین یا همان توکن‌های BEP20 نوعی دارایی دیجیتال هستند که در زنجیره هوشمند بایننس (BSC) ایجاد و میزبانی می‌شوند. زنجیره هوشمند بایننس یک شبکه بلاک چین است که توسط صرافی رمزارز بایننس توسعه یافته است. این توکن‌ها به استاندارد فنی معروف به BEP20 پایبند هستند که قوانین و دستورالعمل‌های ایجاد و مدیریت توکن‌ها در این شبکه را مشخص می‌کند. نمونه‌هایی از توکن‌های اکوسیستم بایننس اسمارت چین عبارت هستند از بایننس کوین (BNB)، پنکیک سواپ و بایننس یو‌اس‌دی. 

استفاده اولیه از توکن‌های اکوسیستم بایننس اسمارت چین برای تسهیل تراکنش‌ها در این اکوسیستم است. این توکن‌ها اغلب برای تأمین مالی تحقیق و توسعه، ایجاد انگیزه برای ایجاد و عرضه برنامه‌های کاربردی جدید از سوی توسعه‌دهندگان و البته افزایش نقدینگی شبکه استفاده می‌شوند. 

با این حال، معایب این توکن‌ها نیز قابل‌توجه است. تراکنش‌هایی که شامل توکن‌های BEP20 هستند، کارمزد پردازش تراکنش بالاتری دارند. می‌توان از آنها برای فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی استفاده کرد، زیرا منبع سرمایه را غیرقابل‌ردیابی می‌کنند. 

توکن‌های متاورس (metaverse tokens)

توکن‌های متاورس نوعی ارز دیجیتال هستند که برای دسترسی به خدمات مختلف در متاورس یا همان دنیای مجازی آنلاین کاربرد دارند. کاربران با استفاده از این توکن‌ها می‌توانند به خرید کالا یا خدمات در متاورس پرداخته و یا به یک سری قابلیت‌های خاص دسترسی یابند. برخی متاورس‌ها همچنین از این توکن‌ها به عنوان پاداش برای تشویق کاربران خود استفاده می‌کنند. 

توکن سند در سندباکس و نیز مانا در دیسنترالند از جمله توکن‌های متاورسی هستند و براساس پیش‌بینی‌ها در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال جایگاه قابل‌توجهی را به خود اختصاص خواهند داد. چون آینده روشنی برای فناوری متاورس و گسترش کاربردهای آن به حوزه‌های مختلف پیش‌بینی می‌شود، بنابراین می‌توان انتظار داشت که توکن‌های متاورس نیز با استقبال بیشتری روبه‌رو شوند. همچنین بهره‌گیری از فناوری‌های دیگری مثل هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده نیز می‌تواند روند گسترش فناوری متاورس و توکن‌های آن را تقویت کند. 

توکن‌های اکوسیستم ترون (TRC20 tokens)

توکن‌های اکوسیستم ترون بر روی شبکه بلاک ‌چین ترون ایجاد می‌شوند. همه این توکن‌ها از استانداردی موسوم به TRC20 پیروی می‌کنند که این امکان را فراهم می‌کند تا توکن‌های ایجاد شده به راحتی بر روی این بلاک ‌چین قابل معامله شوند. بیت‌تورنت و جاست از جمله توکن‌هایی هستند که در اکوسیستم ترون ایجاد شده‌اند. همچنین تتر با استانداردTRC20  نیز بر روی بلاک ‌چین ترون قرار دارد. 

 توکن‌های اکوسیستم ترون زیادی تاکنون عرضه‌ شده‌اند که در حوزه‌های مختلف مثل خدمات مالی، بازی، املاک و آموزش مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این توکن‌ها می‌توان برای دسترسی به خدمات مختلف برنامه‌های نامتمرکز (dApp) موجود بر روی ترون بهره گرفت.  

توکن‌های کاردانو (Cardano tokens)

توکن‌های اکوسیستم کاردانو در شبکه بلاکچین کاردانو ایجاد و میزبانی می‌شوند و از پروتکل ویژه‌ای که برای این توکن‌ها تعریف شده است، پیروی می‌کنند. آدا ارز دیجیتال اصلی کاردانو است و یک سری توکن‌های دیگر نیز بر روی این شبکه تعریف شده‌اند. 

توکن‌های کاردانو از کاربردهای متنوعی در حوزه‌های مختلف، از صدور گواهی‌های دیجیتال تا ثبت سوابق باشگاه مشتریان، بیمه و مجوزهای دولتی و خصوصی برخوردار هستند. به طور کلی، ساختار فنی شبکه بلاکچین کاردانو به لطف معماری خاصی که دارد، کارآمدتر از بسیاری دیگر از بلاکچین‌های دیگر است و به لطف همین تفاوت، کارمزد تبادل آدا نیز بسیار پائین است. 

با توجه به پیشرفت‌هایی که طی چند سال اخیر، در ساختار بلاکچین کاردانو و کاربردهای گوناگونی که بر بستر آن تعریف شده، صورت گرفته است، برخی امیدوار هستند که توکن‌های کاردانو در آینده از اهمیت بیشتری در اکوسیستم ارزهای دیجیتال برخوردار شوند. 

توکن‌های اکوسیستم کازماس (Cosmos)

این توکن‌ها در شبکه بلاکچین کازماس تعریف شده و عرضه می‌شوند. همه این توکن‌ها از استاندارد ویژه‌ای که برای فعالیت بر روی این بلاک‌چین تعریف شده است، تبعیت می‌کنند. اتم ارز دیجیتال اصلی کازماس است و تاکنون یک سری توکن دیگر نیز بر روی این بلاک‌چین ایجاد شده‌اند. 

کازماس یک پروتکل جدید برای تسهیل ارتباط بین بلاکچینی دارد که به اکوسیستم‌ها و شبکه‌های بلاکچینی مختلف امکان می‌دهد تا داده‌ها و دارایی‌های خود را از یک شبکه به شبکه‌ای دیگر منتقل کنند. این نوآوری کازماس موجب شده تا در فهرست پروژه‌های آینده‌دار از نظر برخی سرمایه‌گذاران قرار گیرد. به همین دلیل آن را دارای نقش قابل‌توجهی در انواع دسته بندی های ارز دیجیتال می‌دانند. 

چگونه در ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کنیم؟

رایج‌ترین شیوه‌های حضور در بازار انواع دسته بندی های ارز دیجیتال به منظور سرمایه‌گذاری عبارت هستند از: 

۱. خرید و ذخیره ارزهای دیجیتال: برای این کار کافی است مقداری از رمزارز مورد نظرتان را از یک صرافی بخرید و در یک کیف پول ویژه نگهداری کنید. 

۲. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های ارز دیجیتال: شاید دوست داشته باشید روی یک شرکت یا پروژه این حوزه سرمایه‌گذاری کنید که البته شیوه‌های مختلفی برای این کار وجود دارد. 

۳. استخراج ارزهای دیجیتال: با تهیه تجهیزات ویژه استخراج می‌توانید پاداش شبکه را در قالب ارز دیجیتال دریافت کنید. 

۴. سپرده‌گذاری یا استیکینگ: در این شیوه‌ها به ازای مقداری ارز دیجیتال که به عنوان سپرده در یک پلتفرم قرار می‌دهید، پاداشی دریافت خواهید کرد. 

نتیجه‌گیری

انواع دسته بندی های ارز دیجیتال از جذاب‌ترین دستاوردهای فناوری دیجیتال در سال‌های اخیر به‌شمار می‌روند که می‌توانند کاربردهای بسیار گوناگونی در حوزه‌های مختلف داشته باشند. با توجه به اینکه این فناوری هنوز به بلوغ کافی نرسیده و استفاده از آن چندان گسترش نیافته، بازار این دارایی‌های دیجتال نیز از نوسانات و ریسک‌های زیادی برخوردار است. به همین دلیل، آشنایی با جزئیات مختلف مربوط به ارزهای دیجیتال قبل از سرمایه‌گذاری در آنها، می‌تواند مانع ضررهای احتمالی باشد. ارزهای دیجیتال همچنین فرصت خوبی برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند تا با خلاقیت و عرضه محصولات جدید بر بستر بلاکچین، بتوانند محصولات و خدمات متنوعی را به کاربران عرضه کنند. 

سوالات متداول

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی چیست؟

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی در واقع نوعی دارایی دیجیتال است که بر روی شبکه‌ای به نام بلاکچین تعریف می‌شود. بیت‌کوین اولین و البته معروف‌ترین ارز دیجیتال در جهان است. البته در سال‌های اخیر، هزاران کریپتوکارنسی دیگر نیز وارد بازار شده است که از معروف‌ترین آنها می‌توان به اتریوم، لایتکوین و تتر اشاره کرد. بیت‌کوین با هدف ارائه پولی مستقل از دولت‌ها، با قابلیت نقل‌وانتقال سریع و همچنین محرمانه ماندن تراکنش‌ها شکل گرفت.

بلاکچین چیست؟

بلاکچین بستر ایجاد و استفاده از ارزهای دیجیتال است. بلاکچین را می‌توان مشابه دفتر کل عمومی در حسابداری دانست، با این تفاوت که این دفتر به صورت آنلاین است و هر کسی از هر نقطه‌ای از دنیا به آن دسترسی دارد. به‌خلاف سیستم سنتی بانکی که تراکنش‌ها باید به تایید یک بانک یا موسسه واسط مالی برسد، در بلاکچین هر تراکنش باید به تایید رایانه‌های فعال برسد.

استخراج ارز دیجیتال چیست؟

به‌خلاف پول رسمی که توسط بانک‌های مرکزی منتشر می‌شود، ارز دیجیتال معمولا در فرایندی که استخراج (mining) نامیده می‌شود، به‌دست می‌آید. استخراج ارزهای دیجیتال یکی از شیوه‌های کسب درآمد از آن به شمار می‌رود که معمولا نیازمند سخت‌افزار ویژه است.

آیا سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال اقدام مناسبی است؟

بازار ارزهای دیجیتال، بازاری با نوسانات زیاد است و در نتیجه سرمایه‌گذاری در این بازار، ریسک بالایی به همراه دارد. به همین دلیل، موفقیت در آن اغلب نیازمند صبر و حوصله و البته برخورداری از دانش لازم برای انجام درست معاملات است.

روند آینده صنعت ارزهای دیجیتال به کدام سو خواهد رفت؟

در حال حاضر پروژه‌های متنوعی در سراسر دنیا در این حوزه در حال اجراست. به نظر می‌رسد افزایش آگاهی عمومی درباره ارزهای دیجیتال، تلفیق فناوری بلاکچین با فناوری‌های دیگر مثل هوش مصنوعی و نیز تدوین مقرراتی برای جلوگیری از سوءاستفاده در این حوزه، می‌تواند ارزش این بازار را در سال‌های آینده افزایش دهد. 

نوشته معرفی انواع دسته بندی های ارز دیجیتال اولین بار در هفته‌نامه شنبه. پدیدار شد.