بردیا احمدنیا مدیرعامل والکس، مصطفی امیری هم‌بنیانگذار زرین پال در پنل فین تک در رویداد یلداسامیت حضور داشتند. این پنل به میزبانی محمدعلی فیروزان، مدیرعامل شتابدهنده میزوکار برگزار شد.
فیروزان: شما جزو نخستین نسل کارآفرین‌ها، به‌ویژه در فین‌تک هستید. چند روز پیش در کافه سرمایه، به‌عنوان یک مرکز نوآوری شرکت کردید و در حوزه سرمایه‌گذاری. حالا بفرمایید که وقتی وارد سرمایه‌گذاری می‌شوید، چه حوزه‌ای مدنظرتان است؟ آیا تکمیل زنجیره ارزش است یا به‌عنوان سرمایه‌گذار خطرپذیر وارد می‌شوید؟
امیری: وقتی می‌خواستیم چنین تصمیمی بگیریم، خیلی با احتیاط همه چیز را نگاه می‌کردیم تا از تکرار تجربیات تلخ جلوگیری کنیم. یک مجموعه با توجه به پارتنرهایی که دارد، می‌تواند رشدش را در بسیاری از حوزه‌ها ادامه دهد. در زنجیره ارزش ما نقص‌های زیادی وجود داشت و احساس می‌کردیم که می‌شود با سرمایه‌گذاری این مسیر را کوتاه‌تر کرد و محصولی را اضافه کرد که مشتریانمان همین الان نیاز دارند. ضمن اینکه ما در ای-کامرس (e-commerce) فعالیت می‌کنیم و نیم‌نگاهی هم همیشه به ای-کامرس داریم.
فیروزان: یعنی کسی می‌تواند برای جذب سرمایه سمت شما بیاید؟ یا اینکه استارتاپ استودیویی می‌خواهید این مسیر را بروید؟
امیری: هر دو مسیر باز است. یک سری از مجموعه‌ها را از طریق استارتاپ استودیو جلو بردیم و همین الان در شروع مرکز نوآوری، سه سرمایه‌گذاری انجام دادیم که یکی کاملا بیرون از ایران و یکی هم برای تکمیل زنجیره ارزش و نگاهی که به ای-کامرس داریم.
فیروزان: در یک سال اخیر، ما هر هفته یک یا دو خبر، چه از سمت قانونگذار و رگولاتور و نوسانات بازار داشتیم. شما امسال رشدی را در کسب‌وکارتان تجربه کردید؟
احمدنیا: تقریبا از شش سال پیش، اکوسیستم رمزارز یا رمزدارایی در ایران شکل گرفت و ورود والکس در آن سال و برخی رقبا قبل‌تر، سبب شکل‌گیری این صنعت در ایران شد. یک اکوسیستم را ایجاد کردیم که با حوزه تبادل شکل گرفت و امروز می‌بینیم که حوزه‌های دیگرش هم در حال رشد است، مثل دیفای (DeFi). طبعا باید انتظار داشته باشیم بیشتر ازش بشنویم، چون پدیده نوظهوری است و کشورهای مختلف دنبال این هستند که چطور با این پدیده مواجه بشوند.
بازار نزولی یک فرصت می‌تواند برای استارتاپ‌های این حوزه می‌تواند باشد که بیشتر فکر کنند برای خلق ارزش بیشتر برای بازارهای صعودی. طبعا والکس هم مستثنی نبود و در سال گذشته، پروداکت‌های جدیدی به آن اضافه شده مثل بات‌های معامله‌گر و اعتبار کارگزاری‌مانند. وقتی همه اینها را کنار هم می‌گذاریم، شاهد رشد خواهیم بود. والکس هم این رشد را داشته است. از سال گذشته میلادی تقریبا ۷۰ تا ۸۰ درصد داشته، چه از منظر پایه کاربری و چه معاملات.
نکته مهم است که فضای تبادل را جوری طراحی کنیم که آدم‌ها بتوانند از هر جهت بازار (صعودی یا نزولی) استفاده کنند و سود کسب کنند. مثلا ما معاملات دوطرفه و معاملات تعهدی را تازه لانچ کردیم برای اینکه افراد بتوانند حتی در بازارهای نزولی هم سود ببرند. یا حتی به زودی فیچرهایی خواهند آمد که آدم‌ها بتوانند اینسایت (insight) از بازار بگیرند. کاربر اگر از این فضای تبادل بهتر و بیشتر بتواند استفاده کند، رشد بیزینس ما و نوآوری بیزنس ما بیشتر خواهد بود.
فیروزان: شما جزو اولین پرداخت‌یارهای ایران بودید. همیشه تلاش کردید اختلاف بازار داخلی و خارجی و محدودیت‌های بانکی را به شکلی دیگر برطرف کنید. اگر ممکن است آماری از خودتان و سهم بازار در مقابل رقبا به ما بدهید.
امیری: در شبکه پرداخت کشور موسوم به شاپرک، حدود ۴ میلیارد تراکنش انجام می‌شود که سهم بازار پرداخت چهارفاکتوره (غیرحضوری) بین ۲۲۰ تا ۲۴۰ میلیون است. از این آمار، حداکثر حدود ۸ تا ۱۰ میلیون در اختیار پرداخت‌یارهاست. به شیوه‌های مختلف، از رشدی که می‌توانسته وجود داشته باشد، جلوگیری شده است.
یک زمانی چیزی مثل اینماد الزامی شد، در حالی که ما می‌گفتیم (این کار) قطعا ضربه خواهد زد. احتمالا کسی برای توسعه، صادقانه تلاش نمی‌کند. واقعیت این است که بیشترین ضربه‌ای که امروز به واسطه محدودیت‌ها وارد شده، برای کسب‌وکارهای کوچک‌تر است.
فیروزان: چالش ما با رگولاتور چیست؟ شما دوره‌ای با پی‌پل (Paypal) هم به نتیجه‌ای رسیدید و اگر محدودیت نبود، امروز می‌توانستیم جای خیلی بالاتری بایستیم.
امیری: مدیر منطقه‌ای پی‌پل بعد از گشایش‌های برجام به ایران می‌آمد و خیلی هم از مشاوره‌هاش استفاده می‌کردیم. الان متاسفانه حتی باب دریافت مشاوره‌های این چنینی هم بسته است. نسل‌های قبلی به واسطه استارتاپ‌ویکندها و رویدادهای این چنینی وارد می‌شدند و ارزش‌آفرینی می‌کردند که آن هم متوقف شده است.
فیروزان: ایران جزو پنج کشوری است که رکورد خوبی دارند در خرید و فروش رمزارزها. به خاطر محدودیت‌هایی که وجود دارد، یک سری مشکلات مجوزی وجود دارد و البته به خاطر تحریم‌ها، ریسک بالایی برای فعالیت در صرافی‌های خارجی وجود دارد. همچنین از نظر فنی از دنیا عقب نیستیم. مشکلات شما با رگولاتورها چیه؟
احمدنیا: ما به فهم مشترک (با رگولاتور) نرسیدیم و نخواهیم رسید. مفهوم توسعه برای رگولاتور، برعکس است، چون می‌گوید ما می‌خواهیم رگولیشن کنیم که این بازار را کوچک کنیم. در مقابل می‌بینیم که آمریکا این پدیده (رمزارز) را نه هنوز به رسمیت شناخته و نه رد کرده است.
ولی امروز کسب‌وکاری مثل کوین‌بیس یک شرکت در بورس آمریکاست و ای‌تی‌اف (ETF) بیت‌کوین مورد تصویب قرار می‌گیرد. بانک مرکزی آمریکا علنا موضع نمی‌گیرد. فرق ما با کشورهای پیشرفته این است که کشورهای پیشرفته زیرساخت می‌سازند که بقیه کشورها از آن استفاده کنند، ولی ما در ایران می‌خواهیم که جوری جلوی زیرساخت را بگیریم که از بین برود.
در یک کشور تورمی، مثل ایران، آدم‌ها برای حفظ ارزش پول، از بازارهای مالی متنوعی مثل ملک، خودرو و رمزارز استفاده می‌کنند. چرا احساس می‌کنیم که این حوزه ریسک دارد؟ حتما ریسک دارد، اما ریسک را باید به صورت زیرساختی مدیریت کرد.
شاید باورتان نشود، کشورهای اطراف ما، غبطه می‌خورند به زیرساخت نیروی انسانی کشور ما. ولی ما همین زیرساخت نیروی انسانی را داریم دو دستی تقدیم می‌کنیم به امارات و ترکیه.
فیروزان: گزارشی است که بیشترین سرمایه‌گذاری در ایران به ترتیب روی ملک، طلا و رمزارز است. رگولاتور می‌گوید ما به رمزارز اعتماد نداریم. این عدم اعتماد از کجا می‌آید؟
احمدنیا: بیش از ۵ سال است که والکس را داریم. بعد از یک سال اول، ما می‌فتیم و آگاهی‌بخشی می‌دادیم به رگولاتور درباره ریسک‌ها و فرصت‌ها. اتفاقا صحبت هم می‌کنند. ولی دو هفته بعد، انگار نه انگار که صحبت کردیم. ما کمک کردیم سند اتحادیه اروپا درباره رمزارز، در ایران بومی‌سازی شود تا در بستر ایران استفاده کنیم. به نهادهای مختلف ارائه دادیم، ولی دریغ از یک بازخورد. متاسفانه مکالمه همیشه یک طرفه است. بیزینس‌های خدماتی را مثل بیزینس‌های تولیدی نمی‌بینند. دلالی بیشترین پول را دارد. حاکمیت و رگولاتور با نادیده گرفتن خدمات و بها دادن به تولید که رانت زیادی دارد، زمینه دلالی را فراهم می‌کنند. البته ما ارتباطمان را با رگولاتور حفظ کردیم، ولی منتظر بازخورد هستیم که هنوز نگرفتیم.
فیروزان: اگر نهادهای رگولاتور امروز بگویند که خودتان مقررات را تعیین کنید. آیا این وفاق وجود دارد بین کسب‌وکارهای فین‌تک؟
امیری: ما در تعاریف، نیازمند تعریفی به نام صنعت بازار هستیم. ما این صنعت بزرگ را فراموش کردیم و چسبیدیم به چیزهایی که احتمالا در آنها مزیت رقابتی نداریم، مثل کشاورزی. اما تا وقتی بازارهایی برای خرید و فروش وجود نداشته باشد، آن صنایع پشتی هم راه نمی‌افتند.
باید قبول کنیم که در تحریم هستیم و ابزاری هست که ما را از گوشه رینگ خارج می‌کند. مردم هم عاقل هستند و می‌بینند سالی n درصد در قالب مالیات‌های مکرر گرفته می‌شود و آخرش هم به واسطه تورم مالیات دیگری گرفته می‌شود. یک آدم عاقل حق دارد تصمیم بگیرم سرمایه‌ام را ببرم جایی که حداقل از این مالیات آخر (تورم) در امان باشم.
در پاسخ به سئوال شما که اگر قرار باشد چیزی را مصوب بکنیم، این مقررات مصوب‌شده وجود دارد و یک سری تکالیف مشخص شده است برای نهادهایی که می‌توانند نقش داشته باشند برای شکوفایی اقتصاد دیجیتال. اگر همان تکالیف را انجام دهند، من خودم هیچ چیز اضافه‌تری نمی‌خواهم! یک بار یک کسی گفت که می‌خواهم اقتصاد دیجیتال وزن ۸ درصدی در تولید ناخالص داخلی داشته باشد. چطور؟ با همین محدودیت‌ها؟ یا اگر در جایی دیگر قرار است اتفاق بیفتد، به ما هم نشان بدهید تا ما هم به همان سمت برویم.
باید داده‌ها از پستوها خارج شود و به شکل شفاف عرضه شود. (به خاطر همین محدودیت‌ها) در جاهایی که می‌توانستیم رشد بهتری داشته باشیم، متوقف شدیم. چقدر طول کشید از پیامک به شبکه‌های اجتماعی رسیدیم؟ زمان‌ها خیلی کوتاه شده است. می‌ترسم به خاطر اینکه می‌خواهیم مرکز را محترم بدانیم، مرکز بیرون از دایره بیفتد. امروز تهدیدات علیه پول ملی ما بسیار جدی است. اگر واقعیت‌ها را نبینیم، حوزه‌های دیگری هم (از کنترل حاکمیت) خارج می‌شود.
فیروزان: کلیدواژه حرف شما «شفافیت» بود. یکی از ملاحظات رگولاتور که همیشه به آن اشاره می‌کند، عدم شفافیت (فین‌تک) است. آیا وفاقی با سایر رقبای فین‌تکی شما برای تعامل با رگولاتور، به این ترتیب که رگولاتور «دیتا» عرضه کند و شما «شفافیت» ارائه کنید وجود دارد؟
احمدنیا: واقعیت این است که ما شفاف هستیم! در یک جلسه با حضور مقامات، یک گزارش دادیم که بر مبنای فراد دیتکشن (Fraud Detection) روی بستر خودمان، توانستیم ۵۰ میلیارد تومان پول فیشینگ را شناسایی کنیم. حاضران در جلسه تعجب کردند و گفتند مگه میشه. گفتیم که ما قبلا این گزارش را به دوستان فتا هم دادیم. اینکه (این گزارش) به (نهادهای) بالا نیامده، تقصیر ما نیست. اصلا بلاکچین بستر شفافی است.
همان طور که چین‌انالسیس (Chain Analysis) ما را هدف قرار می‌دهد، نشان‌دهنده شفافیت است. ما امروز دغدغه اینکه درباره دیتا صحبت کنیم نداریم و اتفاقا خوشحال می‌شویم. فکر می‌کنم حاکمیت و رگولاتور دیتای اشتباهی دارند از این فضا. نمی‌دانند نقطه‌ای که امروز در آن ایستاده‌ایم، کدام نقطه است. احساس می‌کنند این نقطه آن قدر کوچک یا قابل‌ضربه‌زدنی است که باید این نقطه را هدف قرار دهند. در حالی که نقاط قوت و ضعفش را نمی‌دانند.
فیروزان: این دیتا (برای رگولاتور و حاکمیت) را چطور می‌شود درست کرد؟ اصلا می‌شود؟
احمدنیا: ما دیتای دقیقی را عرضه می‌کنیم. در یک جلسه بانک مرکزی، گفتم که شما که خروج سرمایه برایتان دغدغه است، (باید بدانید) که تراز پلتفرم ما آن قدر کم است که کلا قابل اغماض است. اتفاقا دوستان (در آن جلسه) هم کم‌ارزش بودن این عدد را تائید کردند. ما به عنوان یک پلتفرم، یک ورود و خروج داریم. اگر ترازنامه ماهانه و انتهای سال را ببینیم، متوجه می‌شویم که چیزی که باقی می‌ماند، یک دهم یا دو دهم درصد هم نباشد. اما متاسفانه دوستان بانک مرکزی فقط به ورودی درگاه پرداخت دقت می‌کنند، ولی خروجی را نگاه نمی‌کنند.
وقتی در تصمیم‌گیری یک‌سویه عمل کنید، دیتا هم از همان سمت خواهد بود و مثل اینجا، فقط ورود درگاه را نگاه می‌کند و نه خروج درگاه. خروج درگاه یعنی کریپتویی فروخته شده و به سیستم پولی کشور برمی‌گردد. اتفاقا سیستم پرداخت‌های ما و پرداخت‌یارها کاملا شفاف است، چون به جز سیستم بانکی کشور، از چیزی استفاده نمی‌کنیم. اصلا ما بیشتر تمایل داریم که دیتای ما را ببینند. فکر می‌کنم یک سری اطلاعات غلط هدفمند می‌رسد به ارکان بالایی و این ارکان، تصمیمات غلطی بر مبنای این دیتای غلط می‌گیرند.
فیروزان: برنامه‌ای برای توسعه به کشورهای دیگر هم دارید؟
امیری: شیب این مسیر به نفع ما نیست. در فیزیک کلاسیک می‌گویند هر چیزی که در اثر شیب در ارتفاع بالاتری قرار گیرد، پتانسیل بیشتری برای پائین آمدن خواهد داشت. خروجی دانشگاه‌ها و مدارس ما همیشه در دنیا، حرفی برای گفتن دارند، اگر امروز از این پتانسیل استفاده نشود، به جای دیگری می‌رود و حتما چیزهای بزرگی را خواهد ساخت و در نهایت هم متعقدم آثارش انشالله به اقتصاد کشور برخواهد گشت.
آدم‌ها برای پرواز کردن تلاش می‌کنند و ما بال‌هایمان را می‌خریم و رویش سرمایه‌گذاری می‌کنیم. اما امروز سقف در کشورمان آن قدر کوتاه شده که چاره‌ای نداریم برای اینکه بتوانیم خودمان پرواز کنیم و آدمهایمان را با خودمان همراه کنیم. برای همین، به بازارهای دیگر فکر کردیم و در آنها سرمایه‌گذاری کردیم. چاره دیگری وجود نداشت و از قضا، احتمالا طبیعت رشد خواهد بود و امیدوارم که بتوانیم کمک کنیم این اتفاقات بیشتر بیفتند.
احمدنیا: انسان علاوه بر اینکه برای پرواز زندگی می‌کند، از همه مهم‌تر برای بقاء تلاش می‌کند. برای اینکه کسب‌وکارم را نگه دارم و توسعه بدهم، نیاز دارم بازاری انتخاب کنم که سقفش از بازار ایران بلندتر باشد و طبعا ناگزیرم به این انتخاب. اگر امروز در داخل ایران این سقف را نمی‌دیدم، با انگیزه خیلی بیشتری در داخل ایران پرهایم را باز می‌کردم. امروز می‌روم و در جای دیگری باز می‌کنم.
نوشته پنل فین‌تک و رمزارز در رویداد یلداسامیت ۲۰۲۴؛ چالش با رگولاتور و عدم اعتماد به رمزارز ها اولین بار در هفته‌نامه شنبه. پدیدار شد.
آخرین دیدگاه‌ها