در شرایطی که بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور با رکود و کاهش تقاضا روبه‌رو هستند، داده‌های منتشرشده از سوی پلتفرم جاباما در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد بازار اقامت آنلاین ایران همچنان در مسیر رشد قرار دارد و برخلاف روند عمومی اقتصاد، عملکردی فراتر از انتظار داشته است.
این پلتفرم اکنون به‌عنوان یکی از منابع داده در حوزه گردشگری شناخته می‌شود و تصویری از رفتار سفر، جریان مالی و الگوی سرمایه‌گذاری گردشگری در استان‌های مختلف کشور ارائه می‌دهد.
رشد پایدار در شرایط رکود اقتصادی
بر اساس گزارش سالانه جاباما، در چند سال اخیر ارزش کل تراکنش‌های انجام‌شده (GMV) در این پلتفرم به‌طور متوسط سالانه ۲۰۶ درصد افزایش یافته است.
در همین بازه زمانی، از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳، میزان رزروهای انجام‌شده در جاباما ۱۳۲ درصد رشد کرده و تعداد رزروها ۲.۳ برابر شده است.
این آمار نشان می‌دهد که حوزه سفر و اقامت، با اتکا به فناوری، به یکی از معدود بازارهای رو‌به‌رشد در اقتصاد ایران تبدیل شده است.
جاباما؛ از پلتفرم رزرو تا منبع داده گردشگری
جاباما در سال‌های اخیر از نقش صرفاً رزرو اقامتگاه فراتر رفته و به یکی از منابع تحلیلی در بازار گردشگری ایران تبدیل شده است.
این پلتفرم با بهره‌گیری از داده‌های رفتاری کاربران، نرخ اشغال، الگوی اقامت، و جریان مالی میزبانان، اطلاعاتی فراهم کرده که در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری حوزه گردشگری قابل استفاده است.
تحلیل‌های انجام‌شده از میلیون‌ها داده در این سامانه، امکان رصد رفتار سفر در استان‌ها و فصل‌های مختلف را فراهم کرده و به گفته کارشناسان، یکی از نخستین نمونه‌های استفاده نظام‌مند از داده در صنعت گردشگری کشور به شمار می‌رود.
تجربه قشم؛ نمونه‌ای از اثر فناوری بر توسعه گردشگری محلی
بر اساس گزارش جاباما، اجرای مدل همکاری با میزبانان محلی در جزیره قشم باعث تغییر ساختار گردشگری این منطقه از حالت سنتی به مدلی پایدار و قابل‌پایش شده است.
این تجربه در استان‌های دیگری مانند کردستان، فارس و گیلان نیز تکرار شده و نشان می‌دهد که نقش پلتفرم‌های دیجیتال در توسعه محلی تنها به رزرو اقامت محدود نمی‌شود، بلکه به شکل‌گیری زیرساخت‌های اعتماد و شفافیت در اقتصاد گردشگری نیز کمک می‌کند.
پیوند زنجیره ارزش گردشگری با جوامع محلی
در گزارش جاباما تأکید شده است که رشد پایدار بازار اقامت زمانی رخ می‌دهد که زنجیره ارزش گردشگری به جامعه محلی متصل باشد.
به گفته این گزارش، در استان‌هایی مانند کردستان و قشم، مدل فعالیت به گونه‌ای طراحی شده که درآمد حاصل از اقامت گردشگران مستقیماً به خانواده‌های محلی بازمی‌گردد.
در این مناطق، میزبانان بومی با سرمایه‌های خرد وارد بازار شده‌اند، اقامتگاه‌ها بر پایه هویت محلی بازسازی شده‌اند و گردشگران تجربه‌ای فرهنگی و بومی‌تر از سفر داشته‌اند. این الگو در گزارش جاباما با عنوان «گردشگری هوشمند محلی» معرفی شده است.
رشد میزبانان چنداقامتگاهی و شکل‌گیری سرمایه‌گذاری‌های نو
یکی از یافته‌های قابل توجه در داده‌های جاباما، افزایش شمار میزبانانی است که در چند شهر اقامتگاه فعال دارند.
این گروه از کاربران که در گزارش با عنوان «میزبانان ویژه» شناخته می‌شوند، به بازیگران جدید بازار اقامت غیرهتلی تبدیل شده‌اند.
به گفته جاباما، این افراد با ترکیب دانش محلی و ابزارهای دیجیتال، نوع تازه‌ای از سرمایه‌گذاری را شکل داده‌اند که به جای ساخت هتل‌های بزرگ، بر مدیریت هوشمند واحدهای اقامتی کوچک تمرکز دارد.
این روند علاوه بر افزایش عرضه و کیفیت اقامتگاه‌ها، به رشد پایدار بازار گردشگری نیز کمک کرده است.
تنوع اقامتگاه‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار غیرهتلی
بررسی داده‌های استانی جاباما نشان می‌دهد که آپارتمان‌ها و بوم‌گردی‌ها بیشترین سهم از رزروها را در استان‌هایی مانند کردستان، گیلان و فارس دارند.
این الگو از تغییر ترجیح گردشگران به‌سمت اقامتگاه‌های تجربه‌محور و خانوادگی خبر می‌دهد.
در این گزارش، بازار اقامت غیرهتلی به‌عنوان یکی از «فرصت‌های سرمایه‌گذاری کم‌ریسک در گردشگری ایران» معرفی شده است؛ بازاری که با نیاز پایین به سرمایه اولیه و بازدهی بالا، امکان مشارکت سرمایه‌گذاران خرد را فراهم می‌کند.
توسعه این بخش همچنین به رشد کسب‌وکارهای جانبی مانند خدمات نظافت، حمل‌ونقل محلی، فروش صنایع‌دستی و خوراکی‌های بومی منجر شده است.
تغییر الگوی سفر و هزینه‌کرد گردشگران
تحلیل رفتار کاربران جاباما نشان می‌دهد که سفرهای کوتاه‌مدت اما هدفمند در حال افزایش است.
میانگین اقامت گردشگران در بسیاری از مقاصد بین دو تا سه شب بوده، اما هزینه‌کرد آن‌ها در مقصد بیشتر شده است؛ نشانه‌ای از تمایل به تجربه‌های محلی و فرهنگی.
این تغییر الگو در استان‌هایی مانند کردستان، فارس، مازندران و خوزستان مشاهده شده و به رونق کسب‌وکارهای کوچک محلی انجامیده است.
جاباما این پدیده را «چرخش اقتصادی سفر» توصیف می‌کند؛ حرکتی از گردشگری مصرفی به گردشگری مشارکتی، جایی که هزینه‌های سفر دوباره در همان منطقه بازتوزیع می‌شود.
جمع‌بندی
بر اساس داده‌های منتشرشده، رشد جاباما در شاخص‌هایی مانند GMV و تعداد رزروها صرفاً بیانگر موفقیت یک پلتفرم نیست، بلکه نمونه‌ای از اثرگذاری اقتصاد دیجیتال در بخش گردشگری کشور محسوب می‌شود.
تجربه این پلتفرم نشان می‌دهد ترکیب فناوری، داده و اعتماد اجتماعی می‌تواند مدلی بومی از توسعه گردشگری ایجاد کند که بر شفافیت، مشارکت محلی و پایداری اقتصادی استوار است.
نوشته گزارش سال 1403 جاباما منتشر شد اولین بار در شنبه مگ. پدیدار شد.
آخرین دیدگاه‌ها